Όσοι εκτιμούν την ουδετερότητα της Ελβετίας μπορούν να την αποχαιρετήσουν.
Δυστυχώς, η διάλυση των θεμελίων αιώνων μας έχει αρχίσει. Αρκεί να δείτε τους τρόπους με τους οποίους η χώρα μας έχει τοποθετηθεί σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αμέσως μετά την έναρξη των εχθροπραξιών ο πρόεδρος Ignazio Cassis παρατήρησε δημοσίως στον Ουκρανό πρόεδρο Volodymyr Zelensky:
“Είμαστε εντυπωσιασμένοι από το θάρρος με το οποίο ο λαός σας αγωνίζεται για την ελευθερία και την ειρήνη”, και,
“Μας εντυπωσιάζει ο τρόπος με τον οποίο υπερασπίζεστε τις θεμελιώδεις αξίες του ελεύθερου κόσμου, οι οποίες είναι και δικές μας θεμελιώδεις αξίες”.
Τα συναισθήματά του αντικατοπτρίζουν την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν θανατηφόρα, καταστροφική και διασπαστική – και ήταν περιττή. Οι ουκρανικές σημαίες έχουν κυματίσει σε όλη τη χώρα μας σε ένδειξη αλληλεγγύης. Έχουν οργανωθεί διαδηλώσεις υπέρ της Ουκρανίας. Σύμφωνα με το Swissinfo.ch, εκτιμάται ότι στη Ζυρίχη συμμετείχαν 40.000 άτομα- στη Βέρνη έφτασαν τα 20.000 άτομα. Η συναισθηματικά υποβλητική διάσταση του πολέμου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
Πέραν αυτού, όμως, οι δηλώσεις του προέδρου κρύβουν προκαταλήψεις. Μπορούν να γίνουν καλύτερα αντιληπτές αν εισάγουμε στις παρατηρήσεις του μια ρωσική προκατάληψη.
Ακολουθούν υποθετικές παρατηρήσεις που θα μπορούσε να έχει κάνει ο πρόεδρος Κάσις στον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν:
“Μας εντυπωσιάζει το θάρρος με το οποίο ο λαός σας αγωνίζεται για εγγυήσεις ασφαλείας απέναντι στην εχθρική προέλαση του ΝΑΤΟ στα σύνορά σας” και
“Μας εντυπωσιάζει ο τρόπος με τον οποίο υπερασπίζεστε την εξάπλωση του νεοναζισμού στη σύγχρονη Ευρώπη, μια υπόθεση που συνάδει με τις θεμελιώδεις αξίες μας”.
Αυτό αντικατοπτρίζει σαφώς τη ρωσική πλευρά. Κάθε άποψη έχει τις δικές της παραδοχές. Μια ουδέτερη στάση θα ήταν να μην ευνοήσουμε καμία από τις δύο. Αλλά αυτή δεν είναι η πορεία που έχει επιλέξει η Ελβετία. Η κυβέρνησή μας έχει ενεργήσει με τρόπο που υποδηλώνει κομματισμό, όχι ουδετερότητα.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η “Διάσκεψη για την ανάκαμψη της Ουκρανίας” που συγκάλεσαν οι πρόεδροι Cassis και Zelensky. Πραγματοποιήθηκε στο Λουγκάνο κατά τη διάρκεια του Ιουλίου. Οι διοργανωτές αναφέρουν ότι “συμμετείχαν πάνω από 1000 άτομα, συμπεριλαμβανομένων 5 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, 23 υπουργών και 16 υφυπουργών”.
Αναμφισβήτητα, η Ουκρανία θα χρειαστεί κάποια στιγμή βοήθεια για την ανάκαμψη. Αλλά υπάρχει μια έμμεση προκατάληψη εδώ που εύκολα παραβλέπεται. Είναι ότι πρέπει να υπάρχει νικητής και ηττημένος στον πόλεμο, και ότι η Ρωσία είναι ο υποτιθέμενος ηττημένος. Αυτό αποκλείει τη δυνατότητα μιας αμοιβαία αποδεκτής κατάληξης. Αντίθετα, απαιτεί την κυριαρχία της μιας πλευράς επί της άλλης.
Ο πρόεδρος θα πρέπει να αποτιμήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με μια περιφερειακή σύγκρουση στα Βαλκάνια. Δεν μοιάζει με τον αγώνα των ηγετών της Βαλτικής να απαλλάξουν τις χώρες τους από τα απομεινάρια της σοβιετικής περιόδου. Μιλάμε για μια σύγκρουση που φέρνει ειλικρινά τη Ρωσία αντιμέτωπη με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτές και μόνο είναι οι κατεξοχήν πυρηνικές υπερδυνάμεις με τη δυνατότητα να προκαλέσουν εκτεταμένη ζημιά στον πλανήτη. Η απουσία επίτευξης μιας πραγματικά ειρηνικής διευθέτησης για την Ουκρανία ρεαλιστικά θα μπορούσε να οδηγήσει στην έναρξη του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου – και δεδομένης της προκατάληψης του προέδρου Κάσις, η Ελβετία θα ήταν πιθανότατα ένας από τους μαχητές. Είναι αυτό το σημείο που θέλουμε να βρεθούμε;
Όταν ο πρόεδρος επαίνεσε την Ουκρανία για τον αγώνα της για την ειρήνη, δεν ήταν ειλικρινής. Οι περιστάσεις μιλούν πιο δυνατά ότι μιλούσε για κυριαρχία και όχι για ειρηνική επίλυση.
Η υποστήριξη της κυριαρχίας δεν αποτελεί ουδέτερη θέση. Είναι επικίνδυνη. Οι ενέργειες του προέδρου μας δεν αρμόζουν στην ελβετική κληρονομιά. Θα έπρεπε να την προστατεύει, όχι να την καταστρέφει.
Μια εποικοδομητική στάση για την Ελβετία θα ήταν να επικαλεστούμε την αφοσίωσή μας στην ουδετερότητα και να επιδιώξουμε την ειρήνη που είναι πραγματικά ειρηνική. Αυτός θα ήταν ο ελβετικός τρόπος δράσης.
Αντ’ αυτού, όμως, υπό την κηδεμονία του Cassis βλέπουμε στους δρόμους μας ολοένα και περισσότερα πολυτελή αυτοκίνητα με ουκρανικές πινακίδες κυκλοφορίας: BMW, Mercedes, Bentley. Αναρωτιέται κανείς πόσοι από τους ιδιοκτήτες τους λαμβάνουν τώρα από εμάς παροχές του καθεστώτος S.
Μια Ελβετία πιστή στις ρίζες της, με επιστροφή στην ειλικρινή ουδετερότητα, θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο-κλειδί στην ειρηνική λήξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Η όξυνση του πολέμου δεν είναι η απάντηση για τον τερματισμό του πολέμου. Η απλή διοχέτευση περισσότερων όπλων στην Ουκρανία δεν είναι η λύση. Πράγματι, πρόκειται για μια κλιμακούμενη ενέργεια.
Μια πραγματικά ειρηνική λύση πρέπει να βρεθεί μέσω της διπλωματίας, όχι με την προώθηση περισσότερου θανάτου και καταστροφής.
Η Γαλλία και η Γερμανία έκαναν από κοινού μια αποτυχημένη προσπάθεια διπλωματικής προώθησης. Αναφέρεται γενικά ως Συμφωνίες του Μινσκ. Αρχικά είχαν την εντύπωση της επιτυχίας. Τότε που η ένοπλη σύγκρουση περιοριζόταν ακόμη στην περιοχή του Ντονμπάς, η Ρωσία και η Ουκρανία οδηγήθηκαν σε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός και για την ενσωμάτωση των δημοκρατιών του Ντονμπάς στην Ουκρανία με έναν αμοιβαία ικανοποιητικό τρόπο.
Και οι δύο υπογράφοντες, ωστόσο, στη συνέχεια κατηγόρησαν ο ένας τον άλλον ότι αρνούνται να εφαρμόσουν τη συμφωνία. Τελικά, η Γαλλία και η Γερμανία δεν κατάφεραν τίποτα για την προώθηση της συμμόρφωσης.
Εκ των υστέρων, αυτό δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη. Είναι και οι δύο μέλη του ΝΑΤΟ και συμμετέχουν ενεργά στην υποστήριξη των εχθροπραξιών. Αν αυτό είναι προς το συμφέρον τους, είτε πρέπει να λαμβάνουν κάποιο όφελος είτε οι ενέργειές τους θα ήταν απόλυτη τρέλα.
Η ανάθεση σε οποιοδήποτε μέλος του ΝΑΤΟ της επίλυσης του πολέμου στην Ουκρανία ισοδυναμεί με την ανάθεση στην παροιμιώδη αλεπού να φυλάει το κοτέτσι ή σε έναν ληστή τραπεζών να φυλάει μια τράπεζα.
Είναι μια δουλειά για μια πραγματικά ουδέτερη χώρα, μια τέτοια όπως ορίζεται στο ελβετικό σύνταγμα. Η χώρα αυτή έχει μια μοναδική ευκαιρία να παίξει έναν κομβικό ρόλο στον τερματισμό του πολέμου. Αλλά με τη νέα κατεύθυνση της χώρας μας είναι μια χαμένη ευκαιρία. Με το διακύβευμα να είναι τόσο υψηλό στην Ουκρανία, αυτό αποτελεί ένα ηθικό έγκλημα ύψιστης τάξης.
Είναι επιτακτική ανάγκη ο πρόεδρος Κάσις να λάβει υπόψη του και να αλλάξει κατεύθυνση. Εδώ είναι η συνταγή μου για την ελβετική αλλαγή:
1. Εγκαταλείψτε αμέσως τον κομματισμό που κλίνει προς το ΝΑΤΟ.
2. Αποσύρετε την υποστήριξη των κυρώσεων που εμπνέονται από τον πόλεμο. Ο Κάσις έχει επιλέξει να υποστηρίξει τις κυρώσεις που έχει εκδώσει η ΕΕ, αλλά όχι εκείνες της Ρωσίας. Η ουδετερότητα απαιτεί την τήρηση των κυρώσεων καμίας πλευράς.
3. Να υπαναχωρήσει από κάθε ρόλο της Ελβετίας που μπορεί να περιλαμβάνει τη διευκόλυνση της παροχής όπλων για χρήση στον πόλεμο.
4. Αναγνωρίστε ότι οι τελικοί φορείς λήψης αποφάσεων στη σύγκρουση είναι η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι εύκολα αντιληπτό ότι το ΝΑΤΟ, η ΕΕ και η Ουκρανία βαδίζουν σε μεγάλο βαθμό στο ρυθμό ενός αμερικανικού τυμπάνου. Η Ελβετία θα πρέπει να επιδιώξει την έναρξη διαπραγματεύσεων με τους εντολείς, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες κατά προτίμηση θα φιλοξενηθούν σε ελβετικό έδαφος.
4. Να φιλοξενήσει την επαναδιαπραγμάτευση των βασικών κανόνων των Συμφωνιών του Μινσκ, αλλά αυτή τη φορά με τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες ως εντολείς. Αυτό θα σήμαινε την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός και την εξεύρεση ενός αμοιβαία αποδεκτού τρόπου για την με κάποιο τρόπο ενσωμάτωση των δημοκρατιών του Ντονμπάς στην Ουκρανία.
5. Εργασία προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης των δημοσίως διακηρυγμένων ανησυχιών της Ρωσίας για την ασφάλεια έναντι της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένου του αποκλεισμού από την ουκρανική ηγεσία ατόμων που ταυτίζονται, είτε με λόγια είτε με πράξεις, με τη νεοναζιστική ιδεολογία.
6. Να επιδιώξει συμφωνία από τη Ρωσία για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος υπό ελβετική εποπτεία για την επιβεβαίωση του σημερινού καθεστώτος της Κριμαίας.
Η ώρα για την ελβετική δράση έχει χτυπήσει. Είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί προκειμένου να δημιουργηθεί διαρκής ειρήνη. Η Ελβετία μπορεί να αποτελέσει και πάλι νησίδα ειρήνης με την πλούσια ιστορία της στη διαμεσολάβηση μεταξύ αντιμαχόμενων κρατών.
Για να συμβεί αυτό, η Ελβετία πρέπει να επαναλάβει το ρόλο της ουδετερότητας. Μόνο αυτό θα μας επιτρέψει να παίξουμε τη μοναδική δύναμη της χώρας μας στη σκηνή της διεθνούς διπλωματίας.
Αισθάνομαι ένα ιδιαίτερο πάθος γι’ αυτό που απορρέει από μια ιστορική οικογενειακή σχέση. Ο προπάππους μου, Rudolf Minger, διετέλεσε Ελβετός Ομοσπονδιακός Πρόεδρος τον περασμένο αιώνα. Ήταν ένας ισχυρός προστάτης της ανεξαρτησίας και της ουδετερότητας του έθνους μας.
Τώρα είναι μεσημέρι και οποιαδήποτε καθυστέρηση στην ανάληψη δράσης θα αυξήσει τον κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης. Βρισκόμαστε εν μέσω μιας ήδη τεταμένης σύγκρουσης, πέρα από την οποία ο κόσμος δεν έχει δει ποτέ άλλοτε.
Η ειρήνη πρέπει να υπερισχύσει του πολέμου. Δεν υπάρχουν δύο τρόποι για αυτό. Η ουδετερότητα της Ελβετίας είναι το κλειδί για την επιτυχία. Ελπίζω πολύ ότι ο πρόεδρος Cassis θα το κατανοήσει αυτό.
Από τον Pascal Najadi